Werken met de Omgevingsvisie

De toekomst lijkt minder voorspelbaar (en maakbaar) dan ooit, terwijl het meer dan ooit nodig is erop voorbereid te zijn. Juist omdat meer van de markt en de bewoners moet komen, dient de overheid goed te weten welke kant het op moet gaan. Elke keer moet daarbij een strategie op maat worden uitgestippeld. Soms moeten initiatieven alleen getoetst worden, maar vaker nog moet er verleid, aangejaagd en gesleurd worden om projecten nog van de grond te krijgen. Kortom, de praktijk heeft behoefte aan een visie op de toekomst. De nieuwe Omgevingswet – die de planfiguur ‘Omgevingsvisie’ aanreikt – kan daarbij helpen, maar is geen wondermiddel. Die wet zegt immers niet hoe je zo’n Omgevingsvisie moet maken.

Uitdaging

Deze cursus gaat daarom over visievorming in het algemeen en over de Omgevingsvisie in het bijzonder. Een Omgevingsvisie geeft het beleid aan voor het hele spectrum van de (fysieke) leefomgeving. Dit betekent dat de Omgevingsvisie de beleidsvelden RO, water, milieu, verkeer en zorg, onderwijs en welzijn moet integreren. Daarvoor is alle kennis en inzet van de mensen die in deze velden werken nodig. Dit is een mooie uitdaging die echter nog bij lang niet alle betrokkenen bekend is. Deze cursus stelt daarom de urgentie centraal om samen de handschoen op te pakken en zo meer synergie te bereiken en betere visies te maken. Hierbij zullen de ervaringen van het Leertraject Pilots Omgevingsvisie van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu uit de eerste hand ingebracht worden.

Inhoud en resultaat

Met deze cursus wordt u:

• kennis aangereikt over de achtergronden, doelstellingen en inhoud van de Omgevingswet voor zover relevant voor de Omgevingsvisie
• verder gaat de cursus in op visievorming in het algemeen, de rol en mogelijkheden van de Omgevingsvisie in de toekomst en het opstellen van een Omgevingsvisie.

Deze cursus biedt gemeenten ook een praktische handleiding voor het zelf maken van een Omgevingsvisie.
Dit gebeurt mede aan de hand van het boek Werken met de structuurvisie en omgevingsvisie, recente theorievorming over (het integrale karakter van) de Omgevingsvisie en vele praktijkvoorbeelden en -ervaringen van visievormingstrajecten in binnen- en buitenland, waaronder die van het genoemde Leertraject Pilots Omgevingsvisie. Er is alle ruimte om ook uw eigen praktijkvoorbeelden en -vragen in te brengen.

Doelgroep

Deze cursus is bestemd voor iedereen die op een of andere manier regelmatig in aanraking komt/zal komen met Omgevingsvisies, of visievorming in het algemeen, zoals beleidsmakers, bestuurders en adviseurs, maar ook vertegenwoordigers van belangenorganisaties, uit de beleidsvelden RO, water, milieu, verkeer en zorg, onderwijs en welzijn.

Programma

Inleiding

• Visievorming toen en nu
• Wat is een Omgevingsvisie?
• Waarom een Omgevingsvisie maken?
• Opzet cursus: 3 blokken

Blok 1: Kader
Het wettelijk kader

• Doel en uitgangspunten van de Omgevingswet
• De planfiguren van de Omgevingswet
• Planfiguur Omgevingsvisie
• Kans of bedreiging?

Nieuwe werkelijkheid

• Verander(en)d landschap
• Crisis en krimp
• Gebiedsontwikkeling 3.0
• Overige relevante trends
• Gevolgen voor de Omgevingsvisie

Benadering

• Ervaringen van het Leertraject Pilots Omgevingsvisie
• Integrale koersbepaling: Identiteiten en kernkwaliteiten
• Flexibiliteit binnen richtinggevende kaders
• Wikken en wegen: het integrale afwegingskader
• Het ideaalplaatje: Van droom naar daad

Blok 2: Praktijk
Consensus, draagvlak en uitvoeringsbetrokkenheid

• Regisseren is niet hetzelfde als loslaten
• Succesvoorwaarden voor een goede communicatie
• Coproductie: Lotgenoten worden deelgenoten worden bondgenoten
• Moderne communicatietechnieken
• Cultuurschok! Cultuurverandering in de organisatie

Aanpak, planning, vorm, inhoud en opbouw

• ‘Form follows function’
• Participatief opdrachtgeverschap
• Hoe leren we elkaars taal praten
• De toenemende betekenis van GIS en datastromen
• Keuzefase, ontwerpfase en vaststellingsfase
• Cyclische beleidsvorming: permanent systeem om de ontwikkeling van de gemeente te volgen en te monitoren
• De kracht van analoge en digitale vormgeving

Blok 3: Uitvoering
Dynamisch uitvoeringsprogramma

• Verankering van cultuurverandering in de uitvoering
• Grip op projecten: Over kavelpaspoorten, projectplannen en plattelandsfunctionarissen
• De mogelijkheden voor kostenverhaal onder de Omgevingswet
• Uitvoeringsstrategieën
• Cyclische beleidsvorming: permanent systeem om ontwikkeling van gemeenten te monitoren

Onderzoeken en MER

• MER-‘plicht’ onder de Omgevingswet
• Mogelijke en wenselijke onderzoeken
• Onderbouwing van de visie

Digitalisering

• Digitalisering onder de Omgevingswet
• Het Bro en de Praktijkrichtlijn
• In kleur en objectgericht

Sprekers

• Gerwin Gabry

  Programmadirecteur Omgevingswet, KuiperCompagnons | Gerwin werkt al vele jaren intensief aan structuurvisies, toekomstvisies, regiovisies en Omgevingsvisies in binnen- en buitenland en geeft al jaren cursussen. Verder schreef hij het boek ‘Werken met de omgevingsvisie; visievorming onder de Omgevingswet. Ook is hij nauw betrokken geweest bij het Leertraject Pilots Omgevingsvisie en de Pilot ‘Van omgevingsvisie naar omgevingsplan’ van het Ministerie I&M.

Editie(s)